Gül (Rosa), kendine has mest edici kokusu ve zarif görüntüsüyle derin anlamlar taşıyan bir çiçektir. Balkonlarda, bahçelerde ve iç mekanlarda en çok yetiştirilen çiçeklerden biridir. Dikenli olması sebebiyle gül hem güzel hem nazlı anlamı taşır. Kokusu ve görüntüsü ile bulunduğu ortamı renklendiren gül, iç mekanda çiçek yetiştirmekten keyif alanların en çok tercih ettiği çiçekler arasındadır.
Gül Bitkisinin Adı Nereden Gelir?
Bilimsel olarak bilinen adı Rosa olan Gül, kendi adını verdiği bitki ailesinden, yani Gülgiller familyasından gelir. Türkçemize ise gül kelimesi Farsçadan yerleşmiştir. Farsça kökeni ise 'gul' olarak ifade edilmiştir.
Gülün Anlamları Nelerdir?
Gül, evrensel anlamları olan ve hediye olarak da sık tercih edilen bir çiçektir. Sevgiliye alınan tek bir dal kırmızı gülün ilk aşkı simgelediği düşünülür. Kırmızı bir gül buketi tutkulu aşkın habercisidir. Diğer renkleri de sıralamak gerekirse; Siyah gül vedayı ve hasreti, sarı gül geçmiş olsun dileğini ve özür dilemeyi, pembe gül samimiyeti ve mutluluğu ifade eder. Beyaz gülün ise çok derin bir anlamı vardır. Beyaz gül, masumiyetin, saflığın ve temizliğin simgesidir. İyi şans getirdiğine inanır. Gelinlerin de el buketi olarak, özellikle beyaz gül demeti taşıdığına şahit oluruz.
Gülün Hikayesi Nedir?
Gül, eski zamanlardan beri hikayeleri anlatılan bir çiçektir. Bu hikayelerin kimisi hüzünlü kimisi masal gibidir. Gülün adına anlatılan hikayelerden birine yer verelim;
Eski zamanlarda, bir padişahın oğlu bütün padişahlar arasındaki bir toplantı esnasında, diğer ülkenin padişahın kızını görür ve onu kendine ister. Ama bu padişahın oğlunun kötü bir huyu vardır. Çok kibirli ve etrafındakilere emirler yağdıran biridir. Padişahın kızı, kulağına kadar gelen bu durumdan hoşlanmaz. Padişahta kızını isteyen bu kibirli adama bir ders vermek ister. Eğer Padişahın oğlu, kızını istiyorsa ondan istediği zor bir görevi yerine getirmelidir.
Padişah bu genç şehzadeden, karşı dağlardaki sarp kayalardan renkli gül getirmesini ister. Fakat sadece kendisinin getirmesini ve başkasından yardım almamasını tembihler. Bu durumda iş başa düşer ve şehzade, kendi başına yollara çıkar. Gülleri koparmak kolay değildir. Elleri dikenlerden dolayı kanayıncaya kadar uğraşır ve padişahın kızının istediği renkli güllerden getirir. Padişahın kızı bahçe işlerinden çok iyi anlamaktadır. Sarayın bahçesine o güllerden dikmesini ister. Rengarenk güllerle donatılan sarayı hazırlayan genç şehzade, bu sabır ve özveri ile kibirlenmeye zaman bile bulamaz. Böylece padişahın kızının da gönlünü alır ve evlenmeye ikna eder.
Gülün Özellikleri Nelerdir?
Dar ve geniş çiçek yapraklı olmasının yanı sıra bodur ve ağaç kadar olan gül fidanları görmek mümkündür. Koyu yeşil yaprakları olan güllerin dikenli ve dikensiz türleri bulunur. Bunun yanı sıra yaygın olarak dikenli gül yetiştirilir. Türkiye’de 25 çeşit gül olmasının yanı sıra İran, Çin, Hindistan gibi birçok ülkede de çeşit çeşit gül yetiştirilmesine önem verilmiştir. Bunun yanı sıra gül çiçeğinin özelliklerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz;
· Gül, adını aldığı rosecea familyasından gelir. Gülgiller familyası diye telaffuz edilir.
· Uzun bir renk listesine sahip olmakla beraber en yaygın kırmızı beyaz ve sarı renkleri görülür.
· Gül uzun ömürlü bir çiçek olma özelliğine sahiptir. Kışın yapraklarını döker ve yazın yeniden yeşillenip çiçek açmaya başlar.
· Doğal oluşmuş gül türlerinin yanı sıra melezleme ve seleksiyonlu ıslah yöntemiyle birçok gül çeşitli oluşması sağlanmıştır.
· Gül, birçok ülkede sevilip yetiştirilse de anavatanı Asya'dır. Özellikle orta Asya’nın yetiştirdiği güller zamanla ticaret yollarıyla Avrupa’ya ve dünyaya yayılmıştır.
· Anavatanı Asya olan güllerin yanı sıra İran'da ve Anadolu’da dikkat çeken gül türleri vardır. Bu türlerden şüphesiz en ilgi çekeni Halfeti çevresinde yetişen ' Karagül ' olarak anılan türdür. Gonca halindeyken simsiyah olan bu gül, açmaya başladıkça siyah-bordo arası bir tona bürünür.
· Kozmetik sektörlerinin gözbebeği haline gelen gül, diğer bitkilerin yanı sıra kokusuyla da bu sektörde ön plana çıkar.
· Ülkemizde gül tarlalarıyla ve eşsiz gülleriyle bilinen Isparta için, gül bir simge haline gelmiştir. Ev yetiştiriciliğinden ziyade gül Isparta halkı için bir geçim kapısı olmuştur.
Gülün Faydaları Nelerdir?
Görüntüsü ve cazibeli kokusuyla evlerin baş tacı olan gülün hayatımızın her alanında birçok faydası bulunur. Bulunduğu her alanı güzelleştiren gül, aynı zamanda çok amaçlı bir bitkidir.
· Kozmetik sektöründe oldukça fazla tercih edilir. Gül kokulu ürünlerin yanı sıra gülün getirdiği tazeleme ve yenileme etkisi losyon vb. ürünler de etkisini gösterir.
· Gül yaprağı tüketildiğinde sindirime yardımcı olarak kilo verilmesine katkıda bulunur. Hazımsızlık ve kilo problemine karşı doğal bir şifacıdır.
· Gülün doğal yapısında bulunan yağ yapısı cilt için oldukça faydalıdır. Cilde sürüldüğünde yenileme ve pürüzsüzleştirme etkisi vardır. Cildi besler ve parlak görünüm kazandırır. Hassas cilt yapısına sahip kişiler için doğal yapısıyla zararsızdır.
· Gülün cezbeden ve rahatlatan bir aroması vardır. Gül kokulu parfüm, oda kokusu, kolonya sabun vs. ürünler bu yüzden fazlasıyla revaçtadır. Ülkemizde de gül suyunun özel bir yeri vardır.
· Vücut için doğal bir detoks bitkisi olma özelliği taşıyan gül, vücudu toksik maddelerden arındırır.
· Özellikle gençler için sivilceler büyük bir problem haline gelebilir. Bu durumda gül kurtarıcı olacaktır. Çünkü doğal yapısıyla sivilcelere karşı oldukça etkilidir. Zengin bileşenleri sayesinde sivilcelerin kurumasına ve cildin yenilenmesine yardımcı olur.
· Yemek sektörü için de özel bir yeri vardır Gül çiçeğinin. Ülkemizde gülün reçelleri yapılmakta, güllaç gibi tatlılarda ise suyu kullanılmaktadır. Şeker oranı yüksek bir bitkidir.
Evde Gül Bakımı Nasıl Yapılır?
Gül, yumuşak toprağı seven bir bitkidir. Soğuk olmayan her yere uyum sağlayabilir. Gerekli ortam sağlandığında güneş ve su ihtiyacının da giderilmesiyle birlikte harika görünen güller yetiştirmek mümkündür. Çünkü çok da nazlı bir çiçek olmayan gül, yerini sevdiği müddetçe çiçek açmaya başlar.
Gülün bakımı için çok önemli bir husus ise düzenli budanmasıdır. Fakat budaması yapılırken zamansız ve yanlış budamaktan kaçınmalıdır. Gül sıkışık alanları sevmez ve sıkışık ortamda büyümesi yavaşlar. Havadar ve geniş bir alanda olmalıdır. Sulaması aksatılmamalıdır. Gül, bahçe veya balkon fark etmeksizin yerine uyum sağlamakta zorlanmaz. Bakımı doğru yapılırsa çok uzun yıllar canlı kalabilir.
Gül Nasıl Dikilir?
Gül dikilirken dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Budanma sırasında alınmış gül dalı, yapraklarından ayrıştırılır. Gül fidesi sağlıklı bir gülden alınmış olmalıdır. Orta genişlikte bir saksı ve yumuşak bir toprakta yetiştirilmesi yeterli olur. Güneş ve su ihtiyacı karşılanan gül yavaş yavaş büyümeye başlayacaktır.
Saksıda Gül Fidanı Nasıl Yetiştirilir?
Bir bahçeden geçerken görüntüsü ve kokusuyla sizi büyüleyen gül, evde saksıda da size aynı zarafeti sunabilir. 20-25 cm çapındaki bir saksıya 30 cm uzunluğundaki bir gül fidesi dikilebilir. Toprağının ise yumuşak ve gübreli bir toprak olmasına dikkat edilmelidir. Elinizde bulunan gül fidesini fazla bekletmeden dikmek daha doğru sonuç verecektir.
Saksıda Gül Nasıl Çoğaltılır?
Saksıda bulunan bir gülü alıp çoğaltmak oldukça kolaydır. Budama yapılarak elde edilen sağlıklı bir gül dalı işinizi görecektir. Elde ettiğiniz gül dalının kuruma ihtimaline karşı yapraklarını kesmeniz önerilmektedir. Tohumdan çoğaltma yapılmak isteniyorsa, tohumları dikim işleminden önce nemli bir bezde bekletmek gerekir. Suda bekletmek de doğru bir yöntemdir. Sonrasında 4-5 gün bir kavanozda bekletilen tohumlardan filizlenmiş olanlar seçilip dikilebilir.
Gül Ne Zaman ve Nasıl Budanır?
Gül çiçeği için budama çok önemlidir. Budama işleminin sonbahar sonu, kış gelmeden yapılması tavsiye edilir. Gül dikimi yapılmadan önce fidenin kök budamasının da yapılması gerekir. Gül budanırken hassas davranılmalıdır. Kuruyan yaprakların takibi yapılırsa daha sağlıklı bir gül yetiştirilir. Gül bitkisinin uzun ömürlü olması için budama işlemi aksatılmadan, belirli periyotlar halinde yapılmalıdır.
Gül Yaprakları Neden Kararır?
Yaprakları kararmaya başlayan güller, bitkinin sağlığını kaybetmeye başladığının habercisidir. Gül yaprağının kararmasının net bir sebebi olmamakla beraber akla birkaç neden gelebilir. Düşük nem, mantar oluşumu ve virüs kapması gül yapraklarını karartan başlıca sebeplerdir. Bunun yanı sıra örümceklenen gül kökleri, yaprağının kararma sebebi olabilir.
Gül Zararlıları ve Hastalıkları
Güller her ne kadar çok nazik bitkiler olmasa da arada hastalanabilirler. Bu hastalıklara dikkat edilmeli ve kontrolü sağlanmalıdır. Gül yaprağının beyazlanması, bitlenmesi yapraklarının dökülmesinin yanı sıra gül yapraklarının kararması da sık görülen hastalıklardır. Gül, hastalığı fark edildikten sonra bakımına ayrı bir özen gösterilmelidir.